Μόλις 45 ημέρες πρωθυπουργός η Τρας – Οι υποψήφιοι και… το ενδιαφέρον του Τζόνσον

Κάθε ρεκόρ έσπασε η Λις Τρας καθώς παραιτήθηκε από πρωθυπουργός μετά από 45 ημέρες θητείας που σημαδεύτηκαν από αναταραχή, προκαλώντας δεύτερη εκλογή ηγεσίας των Τόρις μέσα σε τέσσερις μήνες. Πλέον τη Τρας εντάσσεται στις τάξεις των ηγετών με τη μικρότερη θητεία παγκοσμίως.

Σύμφωνα με την Τρας ο διάδοχός της θα εκλεγεί μέχρι την επόμενη εβδομάδα, με τον Μπόρις Τζόνσον να δηλώνει έτοιμος να διεκδικήσει και πάλι την πρωθυπουργία. Ο Ρίσι Σούνακ και η Πένι Μόρντοντ παρουσιάζονται επίσης ως πιθανοί υποψήφιοι, όπως και η Σουέλα Μπράβερμαν και η Κέμι Μπέιντενοκ.

Όπως ανακοινώθηκε σήμερα, ο στόχος είναι οι Τόρις να έχουν εκλέξει νέο ηγέτη μέσα στην επόμενη εβδομάδα, ως τις 28 Οκτωβρίου, προκειμένου αυτός ή αυτή να έχει αναλάβει ως την 31η Οκτωβρίου. Την Παρασκευή 28 Οκτωβρίου αναμένεται να ολοκληρωθεί η εσωκομματική διαδικασία ανάδειξης του νέου ηγέτη του Συντηρητικού Κόμματος και νέου πρωθυπουργού της Βρετανίας είπε ο σερ Γκρέιαμ Μπρέιντι, επικεφαλής του αρμόδιου κομματικού οργάνου, της Επιτροπής 1922.

Οι βουλευτές των Συντηρητικών εξεγέρθηκαν εναντίον της Τρας, μετά από μια σειρά από ανατροπές στο οικονομικό της σχέδιο. Όπως είπε η ίδια στη σύντομη ομιλία της έξω από την Downing Street,  το Συντηρητικό Κόμμα την εξέλεξε με εντολή να μειώσει τους φόρους και να ενισχύσει την οικονομική ανάπτυξη, αλλά δεδομένης της κατάστασης είπε:«αναγνωρίζω ότι δεν μπορώ να εκπληρώσω την εντολή με την οποία εξελέγην από το Συντηρητικό Κόμμα».

Υπό τους ήχους του εθνικού ύμνου της Βρετανίας, βρετανική εφημερίδα ανακήρυξε την Πέμπτη ένα μαρούλι νικητή σε έναν αγώνα δρόμου για να δει αν θα μπορούσε να ξεπεράσει σε ζωή την πρωθυπουργία της Λιζ Τρας. Η Daily Star έστησε μια ζωντανή μετάδοση ένα μαρούλι δίπλα σε μια φωτογραφία της Τρας, ρωτώντας τους αναγνώστες: «Ποιο υγρό μαρούλι θα αντέξει περισσότερο;»

Λεπτά μετά την παραίτηση Τρας, ακούστηκε στη live μετάδοση το «God Save the King», με τη λεζάντα «Το μαρούλι νίκησε την Λιζ Τρας». Η σύγκριση του μαρουλιού με την Τρας προήλθε από το περιοδικό Economist που σε άρθρο του την περασμένη βδομάδα με τίτλο «The Iceberg Lady», περιέγραψε την Τρας ως «έχουσα τη διάρκεια ζωής ενός μαρουλιού».

Εκλογές τώρα

Ο ηγέτης των Εργατικών Κιρ Στάρμερ και άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης ζήτησαν τη διεξαγωγή άμεσα εθνικών εκλογών μετά την παραίτησης της Τρας.

Ο Κιρ Στάρμερ μιλούσε σε Συνδιάσκεψη των Συνδικάτων στο Μπράιτον όταν η Τρας παραιτήθηκε από πρωθυπουργός. Ο Στάρμερ ζήτησε να πραγματοποιηθούν άμεσα εθνικές εκλογές και δεσμεύτηκε ότι μια κυβέρνηση των Εργατικών θα καταργήσει τη νομοθεσία που δυσκολεύει τους εργαζόμενους να προβούν σε απεργιακές κινητοποιήσεις.

Ο ηγέτης των Εργατικών δήλωσε ότι θα «σκίσει» τον συνδικαλιστικό νόμο του 2016, σύμφωνα με τον οποίο τα συνδικάτα πρέπει να εξασφαλίσουν ποσοστό συμμετοχής 50% σε ψηφοφορία των εργαζομένων μιας εταιρείας για να είναι έγκυρη μια απεργία, και  θα ανατρέψει οποιαδήποτε αντεργατική νομοθεσία προωθήσουν οι Συντηρητικοί.

Τέλος της κυρίαρχης Βρετανίας που ακολούθησε το δικό της δρόμο;

Έξι χρόνια μετά το δημοψήφισμα για το Brexit, Ευρωπαίοι παρατηρητές έχουν συνηθίσει στις βρετανικές κυβερνητικές καταρρεύσεις ωστόσο πολλοί βλέπουν στην τελευταία το αναπόφευκτο φινάλε ενός σχεδίου που ήταν πάντα αποκομμένο από την πραγματικότητα, όπως μεταδίδει o Guardian.

«Ακούστηκε, ίσως- κατανοήθηκε, όχι πραγματικά», έγραψε η Le Monde για τη Λιζ Τρας, στην είδηση της παραίτησής της. «Μια τρομερή ρήτορας που δεν μπορούσε να κάνει τίποτα περισσότερο από το να επαναλαμβάνει το «ανάπτυξη, ανάπτυξη, ανάπτυξη», φαινομενικά αδιαπέραστη από την κριτική… απορρίφθηκε τόσο από το κοινό όσο και από το ίδιο της το κόμμα».

Οι πολιτικοί ηγέτες εξέφρασαν ευγενικά τη λύπη τους. Φτάνοντας σε σύνοδο κορυφής της ΕΕ στις Βρυξέλλες, ο Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε ότι είναι σημαντικό η Βρετανία να ξαναβρεί «πολύ γρήγορα την πολιτική σταθερότητα» στο πλαίσιο του πολέμου στην Ουκρανία. Περιγράφοντας το Ηνωμένο Βασίλειο ως φίλο, ο Γάλλος πρόεδρος πρόσθεσε ότι είναι «πάντα λυπηρό να χάνεις έναν συνάδελφο».

Ο Ιρλανδός πρωθυπουργός Μιχόλ Μάρτιν, εξέφρασε την προσωπική του συμπάθεια για την Τρας περιγράφοντας τη στιγμή ως «μια πολύ δύσκολη» για την πρωθυπουργό, αν και έδειξε και αυτός με το δάχτυλο το Brexit.

«Τα ζητήματα έχουν προκύψει από αυτή την απόφαση και από τότε που ελήφθη αυτή η απόφαση», δήλωσε ο Μάρτιν. «Πολλά δεν έχουν μελετηθεί σε σχέση με αυτό που ήταν ουσιαστικά μια πολιτική απόφαση, με τεράστιες οικονομικές επιπτώσεις».

Το υπουργείο Εξωτερικών της Ρωσίας έβγαλε όμως μία ιδιαίτερα σκληρή δήλωση, λέγοντας ότι η Βρετανία «δεν έχει γνωρίσει ποτέ μια τέτοια ντροπή πρωθυπουργού». Η εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών, Μαρία Ζαχάροβα, δήλωσε ότι η Τρας θα μείνει στη μνήμη μας για την «καταστροφική αγραμματοσύνη» της.

Ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε δήλωσε ότι συμφώνησε σε μια σειρά θεμάτων με την Τρας και σημείωσε ότι ο διάδοχός της θα είναι ο πέμπτος Βρετανός ηγέτης με τον οποίο θα έχει να κάνει κατά τη διάρκεια της θητείας του.

Για τη Libération, υπήρχε «σαφώς κάτι σάπιο στο τσάι των Συντηρητικών». Η Sonia Delesalle-Stolper δήλωσε ότι η βρετανική κυβέρνηση και το Συντηρητικό κόμμα έμοιαζαν να βρίσκονται «σε μια πορεία προς την απόλυτη αυτοκαταστροφή». Μαζί με τους περισσότερους ευρωπαίους σχολιαστές, ο πρώην ανταποκριτής της εφημερίδας στο Λονδίνο εντόπισε ένα βασικό πρόβλημα. «Σε τέσσερις μήνες, η χώρα θα έχει τέσσερις καγκελάριους, δύο υπουργούς Εσωτερικών και σύντομα δύο πρωθυπουργούς», παρατήρησε.

Μετά από μια σειρά από «απίστευτες σκηνές» στο κοινοβούλιο και στο Νο 10, «ποιος θα είναι ο διάδοχος της Λιζ Τρας; Αυτό είναι το πραγματικά μεγάλο ερώτημα. Διότι το Brexit και ο κύριος αρχιτέκτονάς του Μπόρις Τζόνσον έχουν στερήσει το Συντηρητικό κόμμα από κάθε ουσία και ικανότητα».

Η Le Monde είδε επίσης την απόφαση για έξοδο από την ΕΕ ως την τελική αιτία της κρίσης του Ηνωμένου Βασιλείου. «Μετά το δημοψήφισμα, οι βρετανικές κυβερνήσεις έχουν αποδείξει, με όλο και περισσότερο, ότι το Brexit απομακρύνει το Ηνωμένο Βασίλειο μόνο από τη γη της επαγγελίας της ανακτημένης κυριαρχίας και της απεριόριστης ελευθερίας», έγραψε ο Sylvain Kahn.

«Πάρτε πίσω τον έλεγχο!» είπαν όλοι. Αλλά οι Βρετανοί απέχουν πολύ από το να το κάνουν αυτό. Κανένα άλλο μέλος της ΕΕ δεν βρίσκεται σε τέτοια κατάσταση … Μετά το Brexit, οι συντηρητικοί ηγέτες της Βρετανίας εργάστηκαν ακούραστα για να αποδείξουν ότι η συμμετοχή στην ΕΕ απείχε πολύ από το πρόβλημα”.

Η Annette Dittert, ανταποκρίτρια του γερμανικού δημόσιου ραδιοτηλεοπτικού φορέα ARD στο Λονδίνο, ήταν άλλη μία που έστρεψε το βλέμμα της αλάνθαστα στην απόφαση για έξοδο. Η Τρας είναι «ο τρίτος ηγέτης των Συντηρητικών, μετά την Τερέζα Μέι και τον Μπόρις Τζόνσον, που δεν κατάφερε να τηρήσει τις υποσχέσεις του Brexit», σημείωσε χαρακτηριστικά.

Όταν θα κοιτάξουν οι ιστορικοί του μέλλοντος, θα βρουν τις ρίζες της «τρέχουσας παράνοιας» της βρετανικής πολιτικής το 2016, δήλωσε η Dittert. «Πρώτον, επειδή το Brexit έχει βλάψει τόσο μόνιμα τη βρετανική οικονομία, ώστε οποιαδήποτε επιπλέον αβεβαιότητα στην αγορά οδηγεί σε πολύ μεγαλύτερες αναταράξεις από ποτέ».

«Δεύτερον, επειδή το Brexit και η εγγενής μαγική σκέψη ενός κυρίαρχου Ηνωμένου Βασιλείου που μπορεί να ακολουθήσει το δικό του δρόμο στον παγκοσμιοποιημένο κόσμο του 21ου αιώνα, αποκομμένο από τις διεθνείς εξελίξεις, σηματοδότησε την αρχή του τέλους της ορθολογικής σκέψης στο νησί».

Η «δραματική αποτυχία» της Τρας κατέληξε η Dittert, «θα μπορούσε τώρα να σημάνει το τέλος αυτού του ευσεβούς πόθου – την αρχή κάτι σαν βρετανική καμπή».

Ανακούφιση στους ψηφοφόρους των Τόρις η παραίτηση της Λιζ Τρας

Με ανακούφιση υποδέχτηκαν την παραίτηση της Λιζ Τρας από την πρωθυπουργία, στο προπύργιο των Συντηρητικών στο νότιο Λονδίνο οι ψηφοφόροι τους. «Υπέροχα!» αναφώνησε ο Κεν Κάλι, ένας ταξιδιωτικός πράκτορας 62 ετών. «Προκάλεσε χαμό, το απόλυτο χάος και δεν είχε τη στήριξη του υπόλοιπου κόμματος», σχολίασε.

Το χάος των τελευταίων εβδομάδων, η ανακοίνωση και κατόπιν η ανάκληση του σχεδίου μαζικών φοροαπαλλαγών που προκάλεσε πανικό στις αγορές, ήταν πηγή ανησυχίας για τον Κάλι. Θα προτιμούσε για πρωθυπουργό τον Ρίσι Σούνακ, ο οποίος ηττήθηκε στις εσωκομματικές εκλογές από την Τρα. «Ανησυχώ, όπως και όλος ο κόσμος στη χώρα», είπε, πιστεύοντας ότι τώρα «θα ξεκινήσει αναταραχή, η αντιπολίτευση θα στριγκλίζει για εκλογές».

Το πολιτικό χάος προκάλεσε «δυσφορία» και στη Σάλι Σέρφιλντ. «Πιστεύω πραγματικά ότι είναι καλύτερα να φύγει η Τρας. Χρειάζονται εκλογές», είπε, εκτιμώντας ότι η παρούσα κυβέρνηση «έκανε πολύ μεγάλη ζημιά στη χώρα».

Η Κάρμεν Χάρβεϊ-Μπράουνι, συνταξιούχος εκπαιδευτικός και ψηφοφόρος του Συντηρητικού κόμματος, είπε ότι «έπρεπε» να φύγει η Τρας. Κατά την άποψή της, η πρώην υπουργός Εξωτερικών του Μπόρις Τζόνσον «δεν στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων». Ο Τζέρεμι Χαντ θα μπορούσε να αναλάβει στη θέση της όμως στο σημερινό πλαίσιο η ηγεσία του κόμματος μπορεί να γίνει «ηλεκτρική καρέκλα».

Η Παμ Ντίπροουζ, που όπως είπε ψήφιζε ανέκαθεν τους Συντηρητικούς, πιστεύει ότι ευθύνονται τα μέλη του κόμματος για την πανωλεθρία. «Δικό τους το λάθος, εκείνοι την εξέλεξαν», είπε. Και είναι κατηγορηματική: «Φέρτε πίσω τον Μπόρις».